YANARTAŞ RUM KİLİSESİ
Gesi'nin DARSİYAK (Kayabağ) köyünde yüksekçe bir tepeye inşa edilmiştir.Rumlara ait merkezi planlı bir yapıdır. Kilise'nin dış çevresini büyük bir kısmı yıkılmış olan ihata duvarı kuşatır.Bu duvar da büyük bir kapı şeklinde ana giriş mevcuttur.Kilisenin ibadet mekanına esas giriş batı yönündedir. Yuvarlak kemerlerle bağlanan altı kolonun taşıdığı tonozlu,kemerli revak kısmından sonra dikdörtgen şeklinde bir kapı ile kilisenin içine girilir. Revakların üzerinde de üçgen şeklinde alınlık yer alır.
Kilise'nin içinde altı sütun bulunur.Bunların dört tanesi merkezi kubbeyi taşımak amacı ile inşa edilmiştir. Ancak kubbe'nin üzeri yıkılmıştır. Yapının iç dekorasyonu sıva üzerine yapılmıştır. Dekor da İsa, Meryem ve Melek figürleri kullanılmıştır. Kilise'nin dış cephesinden de görüldüğü gibi yapı düz atkılı, iki katlı pencere sistemi ile aydınlatılmıştır.
Bu Kiliseye ismini veren yanartaş dönemin kilise papazı tarafından Hıristiyan halktan toplanan paralarla Rusya'dan getirtilmiştir.Son derece değerli olan yaklaşık iki insan boyundaki bu taş,üçgen alınlığın üst kısmında yer almakta olup,özellikle geceleri ay ışığının yansıması ile köy üzerine değişik ışıklar saçmakta imiş.Köyün yaşlı insanlarının kendi büyüklerinden dinleyerek ilettikleri bu öyküye göre Rumlar nüfus mübadelesi sırasında 
giderken bu taşı da söküp götürmüşlerdir.Taşın elips şeklinde ki oyuğu yapı üzerinde görülmektedir.Yanartaş Rum kilisesi'nin malzemesi düzgün kesme taş ve demirdir.Yapının bağlantı yerlerinde,çatısında,kemer aralarında demir büyük bir teknik ustalıkla kullanılmıştır.Bu kilise'nin yapım tarihi 1837 dir.
Gesi de ki kiliseler nüfus mübadelesi sırasında yıkılmış,ayakta kalanlar ise yok olmaya yüz tutmuştur.Rumlar için geçerli olan bu durum,Ermenilerinde göç etmesi ile onlara ait kiliseleri de aynı duruma düşürmüştür.
Bir zamanlar barış ve uyum içinde yaşayan ve birbirinden kültürel olarak etkilenen toplumların ürünü olan bu değerler bakımsızlık,talan ve ilgisizliğe rağmen hala kurtarılmayı beklemektedir.
" Kaynak : Işık Füsun ÖZKUL & Asaf ÖZKUL "
