GESİ KÖPRÜBAŞI ÇEŞMESİ

Kayseri’ye 20km uzaklıktaki Gesi Kasabası, Köprübaşı Mahallesi’nde bulunan çeşme hâlen kullanılmaktadır. Çeşme nişi içerisinde bulunan kitabeye göre eser H1209 (M1794) yılında inşa edilmiştir.Çeşmenin ön cephesinde düzgün kesmetaş, arka cephesinde moloz taş, kitabede ise mermer malzeme kullanılmıştır. Tek kemerli ve bağımsız olarak inşa edilen çeşmenin yüksekliği 3,60m, genişliği 3,75m ve derinliği de 1,15m olup, prizmatik bir kütle arz eder.0,48m derinliğindeki nişin üzerini örten sivri kemer, yanlarda yekpare taştan yapılmış ayaklarüzerindeki profilli başlıklara oturur. Kemerin kilit taşının yüzeyine açılmış çiçek motifi, kabartma olarak işlenmiştir. Başlıkların hemen üzerinden başlayan profilli kenar silmeleri saçak kısmında da devam eder. Saçağın en üst kısmı düz silme kuşağıyla nihayetlenmekte olup, bu silme kuşağının altı dekoratif  konsol dizisi ile tezyin edilmiştir.Çeşme nişinin zemini,0,80m yukarısına kadar betonla sıvanmıştır. Orijinal aynataşı muhtemelen bu sıvanın altında kalmış olmalıdır. Çeşme nişinin duvarı üzerine tek musluk bağlanmıştır.  Çeşme nişinin doğusunda ve batısında birer adet seki mevcuttur. Bu sekilerin ortasında betondan yapılan küçük bir yalak bulunmaktadır. Musluktan akan su önce bu yalakta toplanmakta, daha sonra küçük kanallarla çeşmenin batı yönündeki büyük su yalaklarına aktarılmaktadır.

Çeşmenin sivri kemerinin kilit taşının 0,30m altında yeralan kitabe, cepheden çıkıntı yapmaktaolup etrafı betondan bir çerçeve içerisinealınmıştır. 0,50x0,40m ölçülerindeki üç satırlık kitabe celi sülüs hatla yazılmıştır. Okunuşu: Sâhibü’l- hayrât ve’l- hasenât Merhûm ve mağfûrun leh El-HâcHalîl Ağa rûhıyçün el- fâtiha Sene1209. Sade olan çeşmede, süsleme olarak başlıklar ve kenar silmeleri üzerindeki profillendirmeler ile saçak kısmındaki dekoratif konsol dizisinden bahsedilebilir. Ayrıca kemer kilit taşı üzerindeki açılmış çiçek motifide dikkat çekmektedir.Çeşme yapıldıktan sonra birkaç kez onarım görmüştür. Çeşme zaman içerisinde eksenden arkaya doğru kaymaya başlamış olup, bu kaymayı önlemek için çeşmenin arkasına 0,85m eninde,1,50m uzunluğunda iki adet payanda atılmıştır.Yine bu onarımlar esnasında çeşme nişinin içerisi betonla sıvanmış ve önündeki beton yalaklar da esere ilave edilmiştir.

Kaynakça: Denktaş,Su Yapıları, s.96-97.          MUSTAFA DENKTAŞ      (Kaynak:KAYSERİ ANSİKLOBEDİSİ)

GESİ ADSIZ ÇEŞME I

Kayseri Melikgazi İlçesi Gesi* Mahallesi’nde Güney ve Paşapınar Caddelerinin kesiştiği köşede bulunmaktadır. Kitabesi bulunmayan çeşmenin inşa tarihi bilinmemektedir. Tamamen, düzgün kesme yonu taş malzemeden yapılan çeşme, tek cepheli ve tek kemerli olarak tasarlanmıştır. Çeşmenin basık yuvarlak kemeri, yanlarda yekpare kesme taştan yapılmış dairevi ayaklar üzerindeki başlıklara oturmaktadır. Kemer kilit taşının üzerinde Arapça olarak “Maşallah” yazmaktadır. Cepheden ha fif bir şekilde taşıntı yapan saçak kısmının üzerinde, yağmur ve kar sularının rahat bir şekilde akmasını sağlamak maksadıyla yapılmış harpuşta yer almaktadır. Orijinal yalağı günümüze ulaşamayan çeşme, pirinçten yapılmış bir lüleye sahiptir. Çeşme üzerinde süsleme bulunmamaktadır.

Kaynakça: Özbek Arslan, KTKVE, s. 621 ,           REMZİ AYDIN      (Kaynak:KAYSERİ ANSİKLOBEDİSİ)

 GESİ ADSIZ ÇEŞME II

Kayseri, Melikgazi İlçesi Gesi Mahallesi’nde Paşapınar Caddesi’nde yer almaktadır. Üzerinde yer alan günümüz alfabesiyle yazılmış üçgen biçimli beyaz mermer, kitabede yer alan bilgiye göre çeşme 1944 yılında inşa edilmiştir. Bir duvar yüzeyine yerleştirilmiş olan çeşme, kesme yonu taş malzemeden yapılmıştır. Tek cepheli ve tek kemerli olarak tasarlanan çeşmenin yuvarlak kemeri, yanlarda kesme taştan örülerek yapılmış kare kesitli ayaklar üzerindeki profil silmeli başlıklara oturmaktadır. Çeşme nişi içerisinde bulunan kitabede “Hayırseverlerimizin armağanı 1944 ” yazmaktadır. Çeşmenin tek lülesi niş içerisindeki taş üzerine yerleştirilmiştir. Çeşme, cepheden hafif bir şekilde taşıntı yapan profil silmeli bir saçak ile nihayetlenmektedir. Plan ve biçimsel özellikleriyle geleneksel çeşme mimarisinin, Cumhuriyet dönemine bir yansıması olarak görebileceğimiz çeşmede, silmeler haricinde bezeme öğesi bulunmamaktadır.

Kaynakça: Özbek-Arslan,KTKVE, s.661.           REMZİ AYDIN 

                                        (Kaynak:KAYSERİ ANSİKLOBEDİSİ)

HACI HAYDAR CAMİ ÇEŞMESİ 

İnceleme Tarihi :Temmuz 2006

Yeri : Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, Gesi Kasabasında Hacı Haydar Camisinin kuzeyinde bulunmaktadır.

Bugünkü durumu : Yapı sağlam olmakla birlikte günümüzde kullanılmamaktadır.

Tarihi : Çeşme nişi içindeki kitabeden 1944 yılında inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Plan ve mimari özellikleri : Tek cepheli ve tek kemerli olarak yapılmıştır. Çeşme nişini örten sivri kemer yanlarda taştan yığma ayaklara oturmaktadır. Ayaklar üzerindeki tablaları hareketlendiren silme kuşağı niş içindede devam ettirilmiştir. Çeşme saçağı iki sıra silmeyle hareketlendirilmiş olup duvar yüzeyinden taşkın yapılmıştır. Saçak üzerinde yanlardaki volütlü ortadaki palmet bezemeli olarak düzenlenmiştir bir tepelik gözlenmektedir. Çeşmenin niş duvarı üzerindeki büyük taşlardan birinde tek lüle deliği bulunmakta olup önünde çukur bir yalak yer almaktadır. Çeşme nişinin zemininin doğu ve batı köşesinde birer taş seki mevcuttur. Kitabede eserin Gesili hayırseverler tarafından inşa ettirilmiş olduğu belirtilmiştir.

Süslemesi : Çeşme saçağındaki volutlu alınlık ve silmeler dışında süslemesi yoktur.

Malzeme ve teknik : Kitabede mermer, diğer bölümlerde düzgün kesme taş kullanılmıştır.

Kitabesi : Mermer kitabesi 1944 yılını vermektedir.

Tarihlendirme : Eser 1944 yılında yapılmıştır

 (Kaynak:Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri)