HACI HAYDAR CAMİİ
Gesi, Köprübaşı Mahallesi’nde yer almaktadır. Yapının inşa tarihi hakkındaherhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Yapıda inşa malzemesi olarak kesme ve moloz taş birlikte kullanılmıştır. Kuzey-güney doğrultuda eğimli bir arazi üzerine inşa edilen cami, kuzey cepheye doğru iki katlı olarak düzenlenmiştir. Güneyden kuzeye doğru genişleyen cami, yamuk bir plandadır. Sonradan kırma çatı ile kaplanan caminin üst örtüsü düzdamdır. Üst örtü, güneyde iki, ortada üç ve kuzeyde üç adet olmak üzere, toplam sekiz adet bağımsız ahşap sütun tarafından desteklenen ve kuzey-güney doğrultuda yerleştirilmiş ahşap kirişlerle kapatılmıştır. Harime giriş, batı cephenin kuzey ucunda yer alan dikdörtgen kapı ve doğu cephenin kuzey ucunda bulunan basık yuvarlak kemerli kapı ile sağlanmaktadır. Mihraba dik dört sahna bölünen harim, doğuda ikisi dikdörtgen, biri kare biçimli üç adet, batıda bir adet dikdörtgen ve kuzeyde iki adet dikdörtgen formlu olmak üzere toplam altı adet pencere ile aydınlatılmaktadır. Harim üst örtüsünü taşıyan ahşap sütunlar çifte bilezikli taş kaideler üzerine otururlar. Harimin güney duvarı ortasında yarım daire planlı, yuvarlak kemerli mihrap yer alır.Mihrap kemerinin üzerinde çarkı felek,niş içerisinde ise askılı kandilm motifi yeralmaktadır. Mihrabın batısında yer alanahşaptan yapılmış olan minber orijinal değildir. Harimin kuzey cephesine üst örtüyü taşıyan ahşap sütunlar üzerine bindirilmiş kadınlar mahfili yerleştirilmiştir. Caminin kuzeyindeki üç bölümlü son cemaat mahallîne, bu bölümün batısında yer alan Bursa kemeri biçimli dikdörtgen kapıdan ulaşılır. Mahallîn kuzeyinde yer alan üç kemer gözü birbirine dört adet korint başlıklı sütun ile bağlanır. Doğu ve batıda yer alan kemerler ise, taştan örülerek yapılmış ayaklar vasıtasıyla birbirine bağlanır. Son cemaat ma-hallînde bulunan yuvarlak kemerli, yarımdaire planlı mihrap, kuzey cephenin tamortasında iki pencerenin arasına yerleştirilmiştir. Caminin güneydoğu köşesindeyer alan köşkminareye,
yirmi dört basamaklı merdiven ile ulaşılır. Köşk minare,kare bir kaide üzerine oturan sekizgenkesitli dört ayak üzerinde yükselmektedir. Yuvarlak kemercikler ile birbirine bağlanan sütunlar üzerinde, kare bir tabana oturmuş, altı kısmı testi biçiminde,üst kısmı koni biçimli külah bulunmaktadır. Köşk-minarenin doğu alınlığında,“Maşallah”, güney alınlığında ise, “Teba-rek Allah” ibareleri yazılıdır. Yapı süsleme öğeleri bakımından sadedir.
Kaynakça: Özbek-Arslan,KTKVE, s.143- 146 ; Esma Güleç, Kayseri Minareleri (Cumhuriyet Dönemine Kadar) , (E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitü- sü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri 2006 , s. 135 - 136 .
REMZİ AYDIN
(Kaynak: KAYSERİ ANSİKLOBEDİSİ)
GESİ ORTA CAMİİ
Melikgazi İlçesi, Gesi Kasabası Orta(Güney) Mahalle’de bulunmaktadır. Caminin üzerinde inşa kitabesi olmamasından dolayı kesin bir tarih söylemek mümkün değildir. Ancak mimari özellikler ve plan itibariyle yapı XVIII. yüzyıl sonu XIX. yüzyıl başlarına tarihlendirilmektedir. Cami günümüze sağlam birşekilde ulaşmış olmasına rağmen ibadete kapalıdır. Tamamen kesme taş malzemeden inşa edilen caminin üzerinde inşa ya da onarım kitabeleri bulunmamaktadır. Cami, tek mekânlı camiler grubu içerisine girmektedir. Caminin batı cephesiüzerinde iki adet dikdörtgen pencere yeralmaktadır. Kuzey cephede giriş kapısı-nın hemen batısında yer alan dikdörtgen pencereden başka yapının, doğu ve kuzeycepheleri üzerinde pencere açılmamıştır. Caminin kuzeydoğu köşesinde 21 basamaklı bir merdiven ile çıkılan köşk minaresi yer almaktadır. Minare köşeleri pahlanmış dört adet sütunun taşıdığı külahve alem kısmından oluşmaktadır. Caminin iç mekânına kuzey cephenin doğusunda yer alan ve günümüzde önüne ekbir mekân yapılan kapıdan geçilerek girilmektedir. Caminin harim kısmı pandantiflerle geçilen kubbe ile kapatılmıştır. Harimde yer alan mihrap ve minberorijinal değillerdir.
Kaynakça: Özbek-Arslan,KTKVE, s.189. SULTAN MURAT TOPÇU
(Kaynak:KAYSERİ ANSİKLOBEDİSİ)